Ἡ Θεοτόκος, ἡ πρώτη μεταξὺ τῶν ἁγίων, ἦταν τὸ πρόσωπο τὸ «προκατηγγελμένον ὑπὸ τῶν προφητῶν» καὶ «ἐκλεγμένον ἐκ πασῶν τῶν γενεῶν», γιὰ νὰ συνεργήσει στὸ μυστήριο τῆς Σάρκωσης τοῦ Θεοῦ-Λόγου. Ὅ, τι πολυτιμότερο εἶχε νὰ ἐπιδείξει ἡ ἀνθρωπότητα τόσους αἰῶνες ἐντοπίζεται στὸ πρόσωπο τῆς πανάμωμης Κόρης. Τὸ πανσεβέστατο καὶ χαριτωμένο ὄνομα Μαρία, ποὺ προσφυέστατα δόθηκε στὴν Ἀειπάρθενο Θεοτόκο κρύβει βαθιὰ θεολογία, ὅπως ἀναλύουν καὶ ἑρμηνεύουν στὰ συγγράματά τους οἳ Ἅγιοι Πατέρες.
1η ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Τὸ ὄνομα ΜΑΡΙΑ, παραγόμενο ἀπὸ τὸ ἐβραικὸ Αἰά (ποὺ σημαίνει Κύριος), ἑρμηνεύεται Κυρία, ἐπειδὴ ἡ Θεοτόκος κυριεύει καὶ ἐξουσιάζει ὅλα τὰ δημιουργήματα, σὰν Μητέρα τοῦ Θεοῦ.
2η ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Ὁ Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης δίνει τριπλὴ ἑρμηνεία στὸ ὄνομα. ΜΑΡΙΑ=Κυρία, φωτισμὸς καὶ θάλασσα, ποὺ δηλώνει ἀντίστοιχα τὴ δύναμη, τὴ σοφία καὶ τὴν ἀγαθότητα τῆς Θεοτόκου. Ἀπὸ τὸν Πατέρα ἔλαβε τὴν δύναμη, γιὰ νὰ ἐκπληρώσει σὰν Μητέρα στὴ γῆ ἐκεῖνο ποὺ ἐκπληρώνει ὁ Θεὸς σὰν Πατέρας στὸν οὐρανό. Ἀπὸ τὸν Υἱὸ ἔλαβε τὴν σοφία σὰν Μητέρα Του, γιὰ νὰ μπορεῖ νὰ συμφιλιώνει τὸν Θεὸ μὲ τὸν ἄνθρωπο. Ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, τέλος, ἔλαβε τὴν ἀγαθότητα σὰν Νύμφη Του, γιὰ νὰ μεταδίδει τὰ πνευματικὰ χαρίσματα σὲ ὅλα τὰ κτίσματα.
3η ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Ὁ Ἅγιος Ἀμβρόσιος ἑρμηνεύει τὸ ὄνομα Μαρία σὰν πέλαγος, ἐπειδὴ στὰ λατινικὰ Maria λέγονται τὰ πελάγη. Τὸ πέλαγος καὶ ἡ θάλασσα εἶναι σύμβολα τῆς ἀγαθότητος καὶ τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ, ποὺ εἶχε ἡ Θεοτόκος. Καὶ ὅπως ἡ θάλασσα καὶ τὸ πέλαγος περιέχει πλῆθος ὑδάτων καὶ δέχεται ὅλα τὰ ποτάμια, ἔτσι καὶ ἡ Θεοτόκος περιέχει πλῆθος χαρισμάτων καὶ δέχθηκε ὅλους τοὺς ποταμοὺς τῶν δωρεῶν, ποὺ ἔχουν Ἄγγελοι καὶ ἄνθρωποι. Γιὰ τὸν Ἅγιο Γρηγόριο τὸν Παλαμᾶ, ὁ Θεὸς συνένωσε στὴν Παναγία τὶς ὀμορφιὲς ὅλων τῶν δημιουργημάτων κάνοντας τὴν Μητέρα του σύνορο μεταξὺ κτιστοῦ καὶ ἀκτίστου. «Θέλοντας ὁ Θεὸς νὰ δημιουργήσει μία ἀπεικόνιση τῆς ἀπόλυτης ὀμορφιᾶς καὶ νὰ φανερώσει ξεκάθαρα στοὺς ἀγγέλους καὶ στοὺς ἀνθρώπους τὴν δύναμη τῆς τέχνης του, ἔκτισε τὴν Παναγία πανέμορφη. Ἕνωσε σ᾿ αὐτὴ τὶς ἰδιαίτερες ὀμορφιὲς ποὺ ἦταν κατανεμημένες στὰ ἄλλα δημιουργήματα καὶ τὴν κατέστησε κοινὸ στολισμὸ ὅλων τῶν ὁρατῶν καὶ ἀόρατων ὄντων. Ἢ μᾶλλον τὴν ἔκανε σὰν ἕνα μεῖγμα ὅλων τῶν θείων τελειοτήτων, ἀγγελικῶν καὶ ἀνθρωπίνων, μιὰ ἔξοχη ὀμορφιὰ ποὺ ἐξευγενίζει τοὺς δυὸ κόσμους, ποὺ ἀνυψώνεται ἀπὸ τὴν γῆ μέχρι τὸν οὐρανὸ καὶ ξεπερνᾷ καὶ αὐτόν... Ἡ Παναγία ὑπῆρξε τὸ σύνορο μεταξὺ τῆς κτιστῆς καὶ τῆς ἄκτιστης δημιουργίας. Μόνη ἔλαβε τὰ θεῖα δῶρα χωρὶς μέτρο... ἐκείνη εἶναι ὁ τόπος τῶν χαρίτων, ἡ πληρότητα τῆς καλοσύνης, ἡ ἔμψυχη ἀπεικόνιση κάθε ἀρετῆς...»
4η ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Τὸ καθένα ἀπὸ τὰ πέντε γράμματα τοῦ ὀνόματος ΜΑΡΙΑ παραπέμπει καὶ σὲ ἕνα γυναικεῖο πρόσωπο τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης τὸ ὁποῖο διακρίθηκε γιὰ μία τουλάχιστον ἀρετή:
| Μ | ΜΑΡΙΑΜ | Ἀδελφὴ τοῦ Μωυσέως | Πρότυπο ἁγνότητας καὶ παρθενίας |
| Α | ΑΒΙΓΑΙΑ | (=πηγὴ χαρᾶς) | Παράδειγμα ταπείνωσης καὶ σωφροσύνης |
| Ρ | ΡΕΒΕΚΚΑ | Μητέρα τοῦ Ἰακώβ | Ὑπόδειγμα σεμνότητας |
| Ι | ΙΟΥΔΗΘ | Ἡρωΐδα τοῦ Ἰσραήλ | Ὅπως αὐτὴ συνέτριψε τὸν Ὁλοφέρνη, ἔτσι καὶ ἡ Παναγία συνέτριψε τὴν κεφαλὴ τοῦ νοητοῦ Ὁλοφέρνη –Διαβόλου καὶ ἀναδείχθηκε προστασία φοβερὰ καὶ ἀκαταίσχυντος τῶν ἀνθρώπων |
| Α | ΑΝΝΑ | (=θεία χάρη) | (Α´ ΒΑΣΙΛΕΙΩΝ α´) Όπως ἡ Ἄννα γέννησε τὸν Προφήτη Σαμουήλ, τὸ στήριγμα τοῦ Ἰσραηλιτικοῦ λαοῦ, ἔτσι καὶ ἡ Πανάχραντη Θεοτόκος γέννησε τὸν Σωτῆρα τοῦ νέου Ἰσραὴλ τῆς Χάριτος. Ἐξ ἄλλου Ἄννα σημαίνει Χάρη. Ἡ στείρωση τῆς Ἄννας δηλώνει τὴν στειρότητα τῶν ἀνθρώπινων καρδιῶν, πρὶν φανερωθεῖ ὁ Θεάνθρωπος. Αὐτὴ ἡ στειρότητα καταλύθηκε στὸ πρόσωπο τῆς Θεοτόκου, ποὺ καλλιέργησε σὲ ἄφθαστο βαθμὸ τὶς θεοειδεῖς ἀρετὲς καὶ σὰν Κεχαριτωμένη γέννησε τὸν Χριστό, ποὺ ἔλυσε τὰ δεσμὰ αὐτῆς τῆς στειρότητας. |
5η ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Πάλι ἀπὸ τὰ ἀρχικὰ τοῦ ὀνόματος ΜΑΡΙΑ, προκύπτουν οἱ ἑξῆς χαρακτηρισμοὶ γιὰ τὴν Θεοτόκο.
| Μ | Μέλισσα | σὰν ἐργατική |
| Α | Αὐγή | σὰν φαεινὸς ὄρθρος |
| Ρ | Ῥάβδος | σὰν τὸ ξερὸ ραβδὶ ποὺ βλάστησε |
| Ι | Ἴρις | σὰν τὸ οὐράνιο τόξο, μὲ τὰ ἑπτὰ χαρίσματα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος |
| Α | Ἄμπελος | ποὺ γεώργησε τὸν βότρυν τὸν πέπειρον |
6η ΕΡΜΗΝΕΙΑ: Ἀπὸ τὰ γράμματα τοῦ ὀνόματος, προκύπτει ὅτι ἡ Θεοτόκος ἦταν αὐτὴ ποὺ μᾶς ἔσωσε ἀπὸ τὸ μικρόβιο τοῦ μισοκάλου διαβόλου.
| Μ | Μόνη |
| Α | Αὕτη |
| Ρ | Ῥύσεται |
| Ι | Ἰοῦ |
| Α | Ἅπαντας |
| Μ | Μισοκάλου |